بازار آذربایجان _ این روزها تب زیبایی به جان خیلی‌ها افتاده است و دیگر دختر و پسر هم نمی‌شناسد. کم نیستند مردانی که دستی به سر و صورتشان می‌کشند تا از قافله زیبایی عقب نمانند. مردانی که روزگاری زور بازو و خصلت جوانمردی، نماد مردانگی شان محسوب می‌شد، حالا بدون این که نگران نگاه‌های خیره و متعجب مردم باشند، پا به پای زنان رژ لب می‌زنند، ابروهای شان را قیطانی می‌کنند، مو رنگ می‌کنند، لنز می‌گذارند، پروتز لب انجام می‌دهند و حتی گاهی با لحن دخترانه حرف می‌زنند و راه می‌روند.

این روزها مشاهده مردانی با سر و صورت بزک کرده دیگر خیلی عجیب نیست. دیگر کسی لبش را گاز نمی‌گیرد و زیر لب زمزمه نمی‌کند که دوره آخرالزمان شده است.  همه به دیدن ظاهر چنین مردان و پسرانی عادت کرده اند، اما یک علامت سوال بزرگ را می‌توان در چهره همه دید که چرا مردان آرایش می‌کنند؟ چه اتفاقی در جامعه افتاده است که حالا آن‌ها نیز مثل زنان «ست لوازم آرایشی» دارند؟

چه نوع مردانی به آرایش روی می‌آورند؟

دکتر پرویز رزاقی، روانشناس  با تاکید بر این که آرایش کردن رفتاری خاص خانم هاست و قابل قبول نیست که مردی از لوازم آرایشی استفاده کند، می‌گوید: آراستگی مردانه با آرایش کردن، زمین تا آسمان فرق دارد. آراستگی مردانه یعنی مرتب بودن مو و محاسن، اصلاح صورت و پوشیدن لباس‌های هماهنگ و مرتب که با آرایش کردن، خیلی فرق دارد.

این روانشناس در خصوص دلایل گرایش بعضی آقایان به آرایش کردن توضیح می‌دهد: عمده‌ترین دلیل آن وجود «اختلال در هویت یابی جنسی» فرد است. انگیزه‌های این دسته از مردان متفاوت است. برخی به دلیل عدم رضایت از جنسیت و ظاهر خود، به انجام رفتارهای زنانه روی می‌آورند و با این کار احساس رضایتمندی  به آن‌ها دست می‌دهد. دسته دیگری از مردان که اقدام به آرایش می‌کنند، مردانی هستند که با جنسیت خود به عنوان یک مرد مشکلی ندارند و به هیچوجه به دنبال تغییر جنسیت خود نیستند، اما برای جلب توجه مردم و به خصوص زنان دست به این کار می‌زنند. این گروه از افراد احتمالا در فرآیند رشد خود در درون خانواده، نیازهای روانشناختی شان تامین نشده و حال برای این که روح و جسم خود را اقناع کنند، به انجام رفتارهای زنانه همچون آرایش کردن روی می‌آورند.

دسته سومی که رزاقی در مورد آن‌ها صحبت می‌کند، افرادی هستند که هم دارای اختلال هویت جنسی هستند و هم به دلیل عدم توجه دیگران، رفتارهای هیستریکی یا نمایشی از خود نشان می‌دهند تا دیگران به آن‌ها توجه کنند. به گفته او دسته سوم فاقد اعتماد به نفس بوده و توانمندی‌های آنان همیشه نادیده گرفته شده است.

او تصریح می‌کند:چنین افرادی برای این که تایید و توجه دیگران را به هر قیمتی دریافت کنند، مثلا ممکن است وارد گروه‌های خاصی مثل گروه‌های شیطان پرستی شوند تا نیازهای روحی و جسمی خود را که سال‌ها به آن بی توجهی شده است تامین کنند.

گروه دیگر از افرادی که این روانشناس به آن‌ها اشاره می‌کند، پسرانی هستند که والدین شان دوست داشتند یکی از فرزندان شان دختر باشد، اما چون صاحب فرزند دختر نشده اند، پسر یا یکی از پسران خود را قربانی نیاز درونی خود کرده و لباس‌های زنانه به او می‌پوشانند، او را به محافل زنانه می‌برند و با قرار دادن او در چنین فضایی غیر مستقیم از او می‌خواهند کارها و رفتارهای زنانه از خود نشان دهد. به گفته رزاقی با گذشت زمان کم کم هویت جنسی این فرد تغییر کرده و در بزرگسالی درست مثل زنان رفتار کرده و اعمال آن‌ها را تقلید می‌کند.

اوضاع در کلانشهرها حادتر است

رزاقی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا بیشتر در کلانشهرها بیشتر شاهد آرایش مردان هستیم، توضیح می‌دهد:در جوامع صنعتی عوامل بازدارنده و کنترل کننده کمی وجود دارد و قید و بند و چارچوبی که باعث می‌شود تا افراد و مردان این چنینی طبق آن رفتار کنند، کمتر جدی گرفته می‌شود. علاوه بر این افرادی که در کلانشهرها زندگی می‌کنند، به راحتی می‌توانند تفکرات خود در مورد تمایلاتی که دارند پیاده کنند. اما در شهرهای کوچک ما این وضعیت را نمی‌بینیم. به دلیل بسته بودن نوع روابط، عوامل بازدارندگی بیشتری روی اعضای خانواده اعمال می‌شود و به همین دلیل است که مردانی که در شهرهای کوچک و روستاها زندگی می‌کنند، معمولا از انجام رفتارهایی که خاص زنان است خودداری می‌کنند.

از تبلیغات فریبنده تا تغییر ارزش‌های جامعه

اما از بعد جامعه شناسی، دکتر افسر افشار نادری، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، نگاه دیگری به ماجرای مردان آرایش کرده دارد. او ، ابتدا به جو خاصی که در ایران حاکم است اشاره می‌کند  و می‌گوید: آرایش کردن مردان، جزء هنجارهای جامعه ما نیست و بسیاری از مردم دید مثبتی به آن ندارند. اما موضوعی که باعث شده تا مردان نیز پا به پای دختران جوان از وسایل آرایشی استفاده کنند، بها دادن بیش از حد به زیبایی است. او می‌گوید:سابق بر این ملاک برای انتخاب یک فرد، زیبایی نبود، اما امروزه هست و علت را باید در تبلیغات وسیع رسانه هایی جستجو کرد که زیبایی و زیبا شدن را شب و روز به جوانان تلقین می‌کنند.

البته همه گناه‌ها را نمی‌توان گردن رسانه هایی انداخت که با انواع و اقسام تبلیغات، زیبا شدن را در بوق و کرنا کرده اند. به گفته این جامعه شناس یک بخش دیگر از این مساله را باید در بیکاری جستجو کرد. او توضیح می‌دهد: اگر جوان شغل داشته باشد، حرفه داشته باشد، دیگر وقت این را ندارد که مدام جلوی آینه بایستد و آرایش کند. وقتی کاری نیست که جوان را درگیر خود کند، طبیعی است که به این مسائل حاشیه ای می‌پردازد.

 چشم و همچشمی و نوع تفکر غالبی که در جامعه وجود دارد نیز خود عامل دیگری شده تا به گفته افشار نادری، مردان به جای تفکر و افزایش آگاهی، اقدام به آرایش کردن کنند. به قول او، از یک دهه قبل که زیبایی برای بسیاری از دختران و زنان جامعه ما به  یک ملاک اصلی تبدیل شد و ارزش‌های معنوی در جامعه کمرنگ‌تر شد، به همان نسبت مردان نیز به همان سمت گرایش پیدا کردند و حالا نتیجه اش چیزی شده که هم اکنون شاهد آن هستیم.

تب داغ عمل‌های زیبایی در بین مردان

تبعات گرایش مردان به آرایش کردن نکته مهم دیگری است که افشار نادری به آن اشاره می‌کند. به اعتقاد او زمانی که فرد از قدرت تفکرش برای سازندگی استفاده نکند و به مسائل حاشیه ای این چنینی بپردازد، نتیجه اش رکود و افت جامعه در حوزه رشد و بالندگی خواهد بود. این جامعه شناس البته گریزی هم به پیامدهای عمل‌های جراحی متعدد زیبایی می‌زند و می‌گوید: زمانی که یک جوان به چیزی جز زیبا شدن فکر نمی‌کند، دیگر برایش هم مهم نیست که پدرش پول دارد یا نه، بلکه هر طور که شده سعی می‌کند جیب او را خالی کند و با ملاک‌های مورد پسند جامعه تطبیق پیدا کند. همین موضوع هم در نهایت موجب شده تا به قول افشار نادری، عمل‌های جراحی زیبایی در بین مردان، رواج پیدا کند.